دوم
يك جفت كفش كه روشن نگاه شان مي كرد توي بغل من
گرم بود وسط ظهر عاشورا
نذر تو بود و اداي ِ‌من
يك جفت كفش كه تنگ ، كسي گرفته بود از توي دست هاي من
كسي توي ِ من ايمان دارد به نذر
گرفته بودشان تنگ از توي ِ‌من ، از توي ِ‌دست هاي ِ‌من
نگاه شان مي كرد جوري از توي ِ‌چشم هام
روشن نگاه شان مي كند
.
نگاه مي كردم
روبرو در ِ‌مسجد بود و بزرگ بود و نذر كرده بودي
.
از جان مي گذشتم و صدا ندارد از جان گذشتن
.
از تن كه مي گذري نذر قبول
پا كه تاول زد و حسيني باشي قبول
صدا كه مي دهد ه ِ ي .... ه ِ ي
كه مي كوبي توي سينه ات
عرب بودي و عجم بودي و از جان بودم
جان بودم
لا رايت الا جميلا
كه اندازه ي دهان ام نيست
مشق اش مي كنم
يك جفت پا كه جوراب ها را نمي شود كرد روي تاول
توي دست من ، توي جيب من كسي از توي ِ‌دست ِ‌من گرفته بود جوراب ... تنگ
يك جفت كفش كه كسي جفت شان كرد از توي من
روبروي تاول هاي پا
پا هاي تو
جان ام بود آن ظهر عاشورا كه توي من ايستاد به انتظار
به احترام
هشتم
جاي آخرين انگشتان ات هنوز هست روي شانه هام
بوي ِ‌چاي ِ تازه دم توي سيني
دست ِ‌من
بوي ِ‌مهر ِ انگشتان استخواني
دستان ِ‌تو
گيج مي زنم از خودم
از تو
جاي ِ‌انگشتان تو ، اينجا روي شانه هام چه كار دارند اين همه سال ؟
هي مي نشيني روبروي ِ‌من
هي ولِت مي كنم توي ِ‌تنهايي هام
بيا بشين ببين چه مرگشه
خواهر ِ عباس روانپزشک است . عباس یک پسر بچه ی کوچولوی پنج ساله بوده و در حیاط ِ خانه شان ، دم ظهری توی حوض با دوست اش آب تنی می کرده که صدای ِ داد و فریاد ِ مادر و پدر اش بلند می شود
.
مادر به دست ِ پدر کشته می شود ، همان سر ِ ظهری . سر ِ منقل بوده کثافت ، تابه از دست ِ مادر افتاده زمین و آقا چرت اش پاره شده . تابه را کوبانده سر ِ مظلوم ِ زن . آهی کشیده و مرده
.
عباس را عمو بزرگ کرده و خواهرش را خاله و شوهر خاله . بچه دار نمی شدند ، در حق ِ خانم دکتر، مادری و پدری کرده اند . سه تا پسر داشته عمو ، عباس هم انصافا می شود پسر ِ چهارمی ولی خُب ، چهار تا پسر بزرگ کردن با حقوق ِ کارگری که نمی شود . این هم شده کب عباس
.
زیباست لامصب . پسر عمو بزرگه دوازده سالگی تق اش را زده و شده کونی . چهارده سالگی ، پسر عمو را نا کار کرده ، کشته یعنی
.
دل ِ شیر داشته از همان چهارده سالگی . خوش خط و خال بوده و کثافت ها را گول می زده و خوب های شان را تیغ می زده و بد های شان را می کشته . شده ایلان عابباس . یعنی عباس مار . این لقب را تا مدتی داشته . بعد ها دست به کارهای بزرگ و معاملات بزرگ زده و وارد سیستم های ساقی گری شده و شده کب عباس . معتاد نشده هیچ وقت . می دانی که ، عشق ِ مادر چیز ِ دیگری است . هیچ وقت گرفتار نشده . تمیز کار می کرده ولی می دانی که این کافی نیست . عموی دیگری هم دارد که کله گنده است و اسلحه به کمر و دولتی . لاپوشانی می کند . حمایت اش می کند . گاهی فکر می کنم لابد سر و سری هم باهم باید داشته باشند . نمی دانم ، شاید هم از روی ِ مردی و مردانگی است این حمایت
.
بد جوری عاشق ِ پدرام شده بود و عشق یعنی یک دنیای متفاوت . به گمانم فعل و انفعالاتی که در عاشقی بنیان ِ هستی آدم را زیر و زبر می کنند ، به این زودی ها شناسایی نمی شوند با این علوم ِ سست ِ بشری . عشق لابد باید جوری شیمی ِ مغز را عوض کند . جوری که به این زودی ها شناسایی نمی شود . حوزه اش متفاوت است . انگاری بخواهی ارتفاع برج میلاد را با این خط کش های کوچک مدرسه اندازه بگیری . خُب درست است که خط کش برای اندازه گیری ساخته شده است ولی نه خط کش ِ مدرسه
.
خط کش های ِ مدرسه برای فروخته شدن ساخته می شوند و جوری طراحی می شوند که بچه که هستی گاهی فکر می کنی اگر آن خط کش را نداشته باشی مرگ و زندگی برای تو یکسان است . هم کلاسی ، خط کش اش را نشان ات می دهد و می بینی که سیندرلا با کدو تنبل اش چهار نعل می روند به سمت ِ خانه ی نا مادری . هر بار که کج و راست اش می کند ، اسب ها یک قدم به جلو بر می دارند و غنچه ی لب ِ سیندرلا یک بار می خندد و یک بار نمی خندد . عشق ِ خط کش به سرت می زند و شب و روز برای ِ داشتن اش له له می زنی . دغدغه ات اندازه گیری برج میلاد نیست . علوم ِ سست ِ بشری هم برای ِ فروش ساخته می شوند . هرچه مشتری بیشتر ، علم پیشرفته تر و سیندرلا واقعی تر . با این علم که نمی شود عشقی به بزرگی ِ برج ِ میلاد را اندازه گرفت . هنوز نمی شود
.
شیمی ِ مغز ِ عباس عوض شده بود . عاشق شده بود یعنی . سر و همسر داری بالاخره خانواده می خواهد . قوم و خویش باید داشته باشی و برای ِ خودت کسی باشی تا عاشق بشوی و عشق ات مال ِ تو بشود
.
فضای ِ سنگینی بود . هنوز توی ِ دوگانگی ِ این فضا گیر کرده بودم . این کلمه توی ِ این فضا و توی ِ دهان ِ عباس چه کار داشت . از کجا می توانست کلمه ی "گی" را یاد گرفته باشد ؟
.
تحمل هم حدی دارد . گاهی باید خودت را بشکنی و بپرسی . پرسیدن همیشه درد آور است برای ِ من . من همیشه تمام ِ سوالات را خودم جواب داده ام . یعنی از کسی نپرسیده ام . کسی نبوده که بپرسم . آدم چطور می تواند از پدر ، مادر ، دوست یا هر کس ِ دیگری بپرسد ؟ تو می بینی که کیر ات برای ِ پسر بلند می شود ولی پدر با مادر زندگی می کند . دوست اش دارد و جور ِ خاصی صمیمی هستند با هم . می فهمی که این "جور ِ خاص" چه طوری است . خر که نیستی . می فهمی که همان جور ِ خاصی که تو به پسری نگاه می کنی ، پدر به مادر نگاه می کند . نمی توانی بپرسی
.
همکلاسی دوست دختر دارد و دختر ها برای پیدا کردن ِ شماره تلفن خانه ات سر و دست می شکنند. يكي دو بار حرف مي زني زوركي . البته زوركي كه نه ، بار اول و دوم ، دنياي ِ‌تازه اي است و تو خوش ات مي آيد . كمي كه مي گذرد ، جريان ، كسل كننده و گاهي خطرناك مي شود . حس مي كني كه جاي ِ اشتباهي ايستاده اي . اگر با هوش باشي ، همان يكي دو بار ِ اول ، همه چيز دستگير ات مي شود و اين رابطه با دختر به بيرون از تلفن درز نمي كند . باهوش نباشي هم زياد فرقي نمي كند . ممكن است كمي درد سر بكشي و بالاخره جوري مطلب دستگير ات مي شود
.
چیزی را که خیلی خیلی بدیهی است نمی پرسند . بدیهی یعنی چیزی که " همه " قبول اش دارند و وقتی تو به بدیهی ترین بدیهیات شک داری ، چطور جرات می کنی بپرسی ؟ این سوال ، کنار گذاشتنی نیست برای تو . صورت ِ مساله را پاک می کنی ، کمی می گذرد ، همه چیز دوباره با یک نگاه ، با یک لباس عوض کردن ِ همکلاسی در زنگِ ورزش ، به هم می ریزد . این سوال پرسیدنی نیست . نمی پرسی . می روی و اگر شانس داشته باشی جواب اش را پیدا می کنی و كم كم اين در تو دروني مي شود که آدمی ، سوال نمی پرسد . سوال پرسیدن برای من درد آور است . ولی گاهی باید خودت را بشکنی . پرسیدم
.
خانم دکتر بالاخره خواهر ِ عباس است و باید جایی به دردش بخورد در این زندگی کثافت . تسبیح کبه ای و انگشتر عقیق و شلوار ِ شش جیب می روند توی ِ کمد و عباس آقا با کت و شلوار سرمه ای و پیراهن ِ سفید ِ برقی می رود مطب
.
عباس این ها را تعریف می کرد و من رفته بودم توی ِ خودم و خواهرش را می دیدم که چه کینه ای دارد از پدر و چه عشقی دارد به مادر . ازدواج نکرده است و هنوز انگشتر ِ عقیق ِ مادر به انگشت ، نشسته و هر روز و هر روز سموم ِ عاطفی ِ مردم را بررسی می کند و جوابی برای ِ زنده بودن خودش و عباس و این همه مریض ، پیدا نمی کند
.
عباس یادگار مادر است . عباس مقدس است . برای ِ کسی که به راحتی ِ آب خوردن آدم می کشد ، گفتن ِ این که " من عاشق ِ یه پسر شدم " نباید کار ِ سختی باشد . ولی سخت بوده برای ِ عباس . عرق ریخته ، جان کنده ، همه ی شخصیت کبه ای اش را زیر ِ پا گذاشته و با هر جان کندنی بوده به خواهرش گفته که جریان از چه قرار است . " زینب رف تو خودش . یاد بچگیام افتادم که ننه زهرا میشِس کنار ِ حوض و میرف تو خودِش . سیگارشُ نصفه خاموش کرد تو جا سیگاری ، پاشد و پنجره ی پشت سرِش ُ وا کرد . داشتم سکته می زدم پسر . گفتم عجب غلطی کردم . این چه گُهی بود ریخ رو سرم آخه . طاقتم طاق شده بود به حضرت عباس . پاشدم زدم بیرون " من و پدرام و دوستم خشک مان زده بود . این بچه ی خطرناک ، چقدر می توانست ساده و بی پیرایه باشد . این شیمی ِ مغز ، عجب چیز ِ مرتفعی است . بالای ِ سر ِ پهلوان ، تابلو می درخشید : در این درگه که گه گه که کُه و کُه که شود ناگه / مشو غره به امروزت که از فردا نه ای آگه
.
سَر ِ شب خانم دكتر ماتيز اش را برداشته بود و رفته بود داش عباس را برداشته بود برده بود شام مهمان اش كرده بود . مثل يك روانپزشك ِ رازدار و يك خواهر ِ دلسوز ، در ِ انباري ِ دل اش را قفل زده بود و در ِ انباري ِ دل ِ داش عباس را دوتايي باز كرده بودند ، آرام
نمی دانم چطور با هم سلام علیک می کنند ، مثلا از در که وارد شد توی این سرما و برف ، دوچرخه اش را کجا می گذارد . نمی دانم این تصمیم را چطور گرفتیم و نمی دانم چرا این طور همه چیز به هم پیچید .
قهوه خانه ی خورشید جای خوبی است . ساکت ترین قهوه خانه ای است که دیده ام . می دانی چرا ؟ این جا ، قهوه خانه ی کرولال هاست .
دوست داشتم خودم تمام قهوه خانه ها را نشان ات بدهم . با هم برویم و چای بخوریم و سیگار بکشیم و من خودم جاهایی را نشان ات بدهم . جاهایی که تکه های عمرم را نگه داشته اند و نگه می دارند .
نمی دانم این کابوس چطور تمام می شود و نمی دانم تاوان تصمیم مان چیست ولی این تصمیمی است که من و دوستانم گرفته ایم .
تنها راه ارتباط اجتماعی کرولال ها ، ارتباط دیداری است . جای بزرگی است . می نشینی و به پشتی نیمکت تکیه می دهی و چای می خوری . درست پشت گردن تو ، یعنی از بالای شانه هایت تا یک وجب بالا تر از سرت ، آینه نصب کرده اند . آینه ، تمام دیوار های قهوه خانه را طی می کند و باز می رسد به پشت گردن تو . اینطوری می توانی بهتر بفهمی که دور و بر ات چه خبر است . وقتی کرولال باشی ، این بهتر است ، بیشتر می بینی .
سه سال پیش با پدرام در همین قهوه خانه آشنا شدم . می ترسیدم از پدرام . رفتارش بسیار زنانه بود و با افاده حرف می زد و آخر کلمات اش را کش می داد . نگاه ات می کرد ولی در عین حال تو حس می کردی که همه جا را می بیند .
من کم کم " کبه " ها را شناخته بودم و کم کم داشتم روابط عجیب شان را بررسی می کردم . کبه مخفف کربلایی است ولی در قهوه خانه ، کبه کلمه ی خاصی است . اصلا یک مکتب است این کبه . این مکتب عجیب ، به قدری مهم است که تو می توانی در تبریز کلاه کبه ای بخری . می فهمی که ، یعنی این که کشکی نیست و کلاه مخصوص خودش را هم دارد . البته جوان های امروزی علاقه ای به کلاه ندارند ، چه برسد به کلاه کبه ای . پس کبه های امروز در کل کلاه ندارند .
کبه آدم مخصوصی است . قوی است و خلاف کار . همیشه ی خدا تسبیحی دست اش هست که برای عبادت نیست . این تسبیح برای چرخانیدن است و فقط آن را می چرخانند . صدای تسبیح مهم است . دانه های تسبیح کبه ای بزرگتر از تسبیح های معمولی است تا خوب شِق شِق کند و به این ترتیب تعداد دانه ها هم کمتر است . می چرخانند و شِق شِق می کند .
من گاهی فکر می کنم فلسفه ی وجود تسبیح در مکتب کبه ای باید وجود استرس فراوان در کبه ها باشد . استرس دارند ، چون روابط عجیب و خطرناکی برقرار می کنند و تسبیح برای کم کردن بار استرس ، خوب است . شِق شِق می کند و می چرخد و استرس ات را کم می کند . کبه وقتی با کسی صحبت می کند ، با خودش هم در همان حال حرف می زند و این را می توانی از نوع چرخانیدن تسبیح اش بفهمی .
انگشتر عقیق هم دارند کبه ها و این انگشتر ها داستان هایی برای خودشان دارند . سنگ های عقیق هم دنیایی دارند برای خودشان و متخصص های چیره دستی معمولا در قهوه خانه ها پیدا می شوند که کار شان خرید و فروش تسبیح و انگشتر و سرقلیان است . جعبه ی کوچکی بزرگتر از کتاب با خود شان دارند که چوبی است و در اش یک زوار چوبی است که توی این زوار را شیشه می اندازند تا داخل جعبه دیده بشود . تسبیح ها و انگشتر های عقیق و سرقلیان هایی که از سنگهای عقیق و نقره ساخته می شوند ، با ترتیب خاصی توی این جعبه قرار داده می شوند .
پدرام کبه ها را می شناسد . مشتری اش هستند . اوایل نمی دانستم که چطور می شود که یک دفعه یکی می آید و بی هیچ ترسی کنار پدرام می نشیند و بعد از چند دقیقه بلند می شود و پول چای و قلیان پدرام را حساب می کند و بعد با هم می روند .
قلیان ، وسیله ای به شدت اروتیک و خاص است . لوله ای دارد که سرش را سرقلیان فرو می کنند و دود را از آنجا می مکند . کبه های قوی ، سرقلیان های بزرگ تر و پر زرق و برق تری دارند . این لوله ، از یک طرف به گلویی قلیان متصل است و از طرف دیگر به سر قلیان منتهی می شود .
گلویی قلیان جای وهم ناک و جذابی است . من می توانم ساعت ها بنشینم و به پیچیدن دود ، دور ِخودش نگاه کنم و خسته نشوم . صدای قُل قُل قلیان هم که معرکه است . آرامشی می دهد به تو این چرخش دود و صدای قُل قُل آب که کمتر جایی شبیه اش را پیدا می کنی .
دقت کردم . آرام دقت کردم و فهمیدم . می نشست ، چشم اش یکی از کبه ها را می گرفت ، کم کم حین صحبت با من بیشتر نگاه اش می کرد . بعد ، آرام و بدون استرس ، در حین نگاه به هدف اش ، آخرین دور ِ لوله را از گردن قلیان باز می کرد . همین . بعد ها دیدم هیچ کس در قهوه خانه ، آخرین دور ِ لوله را باز نمی کند و از دوستم پرسیدم . خندید و گفت که جریان از این قرار است و این کاره ها باز اش می کنند .
آخرین دور ِ لوله را که از گردن ِ قلیان باز می کنی ، به طرف اجازه می دهی تا با تو وارد مذاکره بشود . یعنی که من از تو خوشم آمده و می توانی بیایی تا ادامه دهیم . می آمد و خیلی رمزی توافق می کردند و می رفتند با هم .
پدرام آن زمان ها هم خیلی می فهمید . هیچ وقت نشد از این چیز ها با من حرف بزند . با هر کسی که بُر می خورد ، خیلی سریع روحیات اش را می شناخت و با هرکسی به زبان خودش حرف می زد .
آشنا شده بودیم و زیاد به من نزدیک می شد و با ربط و بی ربط ، می آمد و کنار من می نشست . می ترسیدم . انگار همه ی قهوه خانه مرا نگاه می کردند . از وقتی که فهمیده بودم این کاره است ، چندش ام می شد . این حس در قهوه خانه به سراغ ام نمی آمد . خانه که می رسیدم و می خواستم بخوابم ، همه چیز دور ِ سرم می چرخید . انگار کبه ها دوره ات کرده اند و جوری به تو می خندند که فکر می کنی تو با این قیافه ی شسته رفته و شلوار اطو کشیده اینجا ، در این منجلاب چه غلطی می کنی .
عصر که می شد باز می دیدم در قهوه خانه نشسته ام و باز سر و کله ی پدرام پیدا می شد و شروع می کردیم به صحبت . صحبت های معمولی و دلچسب ِ قهوه خانه ای . مهربانی پدرام همه چیز را می شست و با خود می برد . کم کم فضا برای من عادی شد . پدرام بود و مذاکرات و توافق های خودش با کبه ها . پدرام بود و من و دوستم و صحبت های خوب ِ قهوه خانه ای .
پدرام هم امشب آنجا بود . می ترسید ولی خودش هم گفت که چاره ی دیگری نداریم . پدرام خیلی کم جدی می شود و وقتی جدی می شود ، تو می توانی بفهمی که موضوع ، موضوع ِ مرگ و زندگی است .
